HACI BAYRAM-I VELİ HAKKINDA kısa bir giriş yazısı. Tarihçi Talha Gönülalan tarafından hazırlanmış olan bu çalışmayı bizler de www.hayhay.net sitemizde yayınlıyoruz. Bundan sonra da bu yazının devamı niteliğindeki yazıları paylaşacağız.
Türk-İslam dünyasının Anadolu’da yetiştirdiği en büyük mutasavvıflarından biri olan Hacı Bayram Veli, kurduğu Bayramiyye tarikatı ile de görüşlerinin nesiller boyunca yayılmasını sağlayarak İslam dinine hizmet etmiştir. Nitekim kendisinin kurduğu Bayramiyye tarikatı Anadolu topraklarında doğup büyüyen bir Türk mutasavvıfı tarafından kurulan ilk tarikattır. Böylece Anadolu’nun dini açıdan geçireceği çeşitli evrelerde Hacı Bayram Veli’nin de bir nebze katkısının olduğu söylenebilir. Ayrıca kurduğu tarikat ile kurulacak olan diğer tarikatlara da zemin hazırlayan Hacı Bayram Veli, böylece Anadolu’nun dini yapısı üzerinde bir başka açıdan da önemli rol oynamıştır.
Günümüze kadar hakkında çok fazla çalışmanın yapılmamış olması Hacı Bayram Veli’nin kendisi ve tarikatı hakkında yapılan diğer çalışmaların da kaynakların tenkidine dayalı olmasına sebep olmuştur. Yine Hacı Bayram Veli hakkında yapılan çalışmaların yazılan eserlerdeki sınırlı bilgilerin tekrarı olmasından dolayı bu devir tam manasıyla aydınlatılamamıştır. Fakat yine de elde edilen bilgilerden bazen kısmi de olsa Hacı Bayram Veli’nin hayatı, şahsiyeti ve felsefesine dair fikirler elde etmek mümkündür. Bununla birlikte kurduğu Bayramiyye tarikatı ile kendinden sonraki nesillere çok önemli bir miras bırakan Hacı Bayram Veli hakkında bilgilere yetiştirmiş olduğu Akşemseddin, Eşrefoğlu Rumi, Yazıcıoğlu Muhammet ve Yazıcıoğlu Ahmet Bican gibi önemli şahısların eserlerinden de bir nebze ulaşmak mümkündür. Nitekim Anadolu İslamiyet’ine büyük katkıda bulunan bu şahısların Hacı Bayram Veli’nin görüşlerini yaymakla yükümlü olan kişiler oldukları görülmektedir.
Kurduğu tarikat ile de kendinden sonraki dönemlere ışık tutan Hacı Bayram Veli, yetiştirdiği talebelerinin devrin yapısında etkili olmasını da sağlayarak bu dönemde çeşitli alanlarda faaliyet gösteren bir kişi olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle Anadolu’da 1402 tarihinde yapılan ve Osmanlı ordusunun mağlubiyetiyle sonuçlanan Ankara Savaşı’ndan sonra yaptığı olumlu faaliyetler onu diğer evliyalardan ayırmakta ve ona saygın bir yer kazandırmaktadır.
Hacı Bayram Veli ile ilgili olarak www.hayhay.net adresinde ve tarihonline.com sitesinde detaylı çalışmalar bulabilirsiniz.