II. Mahmud ve Yeniçeriler hakkındaki araştırma

Askeri ıslahat hareketleri, daha Sultan ll. Mahmut’ un tahta geçişinin ilk yıllarında başlamıştır. Sadrazam Alemdar Mustafa paşa, ayanlarla imzaladığı anlaşma maddelerine “askerlik alanında bir ıslahatın yapılması” maddesini de koydurmuştu. Çok geçmeden sadrazam Sekban-ı Cedid ocağını kurdu ve bu askerler modern Avrupa yöntemleriyle askeri eğitime başladılar. Bu arada yeniçeri ocağının düzene sokulması çalışmaları da başlamıştı. Askerlik görevini yapmayıp çeşitli serbest işlerde uğraşan yeniçerilerin elinde bulunan esame denilen kağıtları alınacak yalnızca askerlik görevini sürdürmek isteyen yeniçeriler ise Sekban-ı Cedid ocağında çağdaş askerlik öğrendikten sonra esas sanatlarıyla da uğraşacaklardır. Fakat Alemdar Mustafa Paşa’ nın bu ıslahat girişimi aşaması yeniçeriler tarafından kuşku ile karşılandı ve ayaklanarak Alemdar’ın ölümüne sebep oldular, böylece askeri alanda ki ıslahat hareketleri durmuş oldu. Bununla birlikte Sultan ll. Mahmut, yunan ayaklanması sırasında başarısızlıklarını ve ıslahat hareketleri için tehlikeli gördüğü yeniçerilerin kesinlikle ıslah edilmesinin gerektiğini anlamış bulunuyordu.1
Padişah askeri birliklerin kilit noktalarına kendi adamlarını yerleştirirken daha önceki reform hareketlerinin boşa çıkmasından ulemanın yeniçerilere desteği hususunda da önem vererek kendine bağlı ulema sınıfından olanları da yüksek mevkilere getirdi. Aynı zamanda karşı olanları da yerlerinden aldı veya sürgüne gönderdi. Şeyhülislam Mekkizade Mustafa Asım Efendi padişahın planlarına uymakta duraksayınca yerine sultana daha bağlı olan Kadızade Tahir Efendi getirildi.2

Yine mevalinden bazılarına payeler verildi, Müderrislerin ileri gelenleri teri ettirildi, İstanbul kadısı Sadık Efendi’nin hizmet süresi üç ay uzatılarak vak’a Sırasında görevde kalması sağlandı. Yeniçerilerin ileri gelenlerinden bir kısmı, birer vesile ile muhtelif yerlere gönderilerek İstanbul’dan uzaklaştırıldı, bir kısmı da görevinden alınarak yerine sadık kişiler getirildi.