İsmet Bozdağ’ın “MENDERES MENDERES” isimli eseri hakkında kısa bir değerlendirme yazımı sizinle paylaşmak ve eser hakkında bilgilendirmek  istedim. . 

 Adnan MENDERES hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için okunması gereken bir kitap olduğuna inandığım için www.hayhay.net sitemizde de kitabı tanıtmak istedim.

Bu kitap İsmet Bozdağ’ın Adnan MENDERES ve Demokrat Parti hakkında yazdıklarının içinden yapılmış bir derlemedir. Özellikle bu konularda bilinmeyenlere değinmeye çalışılmış.

Özellikle Demokrat Parti’nin iki kurucusu Celal Bayar ve Adnan Menderes’in iktidar-muhalefet ilişkileri gerçekten ilgi çekici.İsmet Bozdağ’a göre Adnan Menderes, Türk Demokrasi tarihine atılmış altın bir imza idi. Kalleş hesaplarla ipe çekildiği zaman çığlık çığlık ağladım, sövdüm, saydım ! diyen yazar, “onu asanlara en büyük ceza kabrini ziyaret eden milyonlar” demektedir.

Özellikle Demokrat Parti’nin kuruluş hikayesi kitabın en önemli bölümlerinden. Demokrat Parti’nin kurulmasını sağlayan dört kişi tanıtılıyor. Bunlar Celal Bayar, Adnan Menderes, Tarihçi Fuad Köprülü ve hemşehrimiz Sivaslı Refik Koraltan’dır. Bu dört ismin Chp’ye karşı verdiği “Dörtlü Takrir” ve Demokrat Parti’nin kuruluşu ilginç anekdotlarla anlatılıyor.

12 Temmuz Beyannamesi, Mareşal Çakmak’ın ölmesi, Sopalı Seçimler (1946), Demokrat Parti’nin iktidara gelişi bizzat birincil kaynaklardan yapılan alıntılarla okuyucuya aktarılıyor.

Başbakan Menderes’in iktidara geldiklerinin ilk kandil gecesinde radyoda “Mevlid” okutulmasını emir vermesi kitapta en fazla ilgimi çeken konulardan birisi. Hatta o kadar önemli bir konu ki Menderes’i istifaya kadar götürebilmiş bir konu.

Menderes’in İslamiyet ve Türkiye hakkındaki görüşleri de son derece önemli. “Ben, Aydın Çiftçisi Adnan olarak ne isem, Başvekil ve Demokrat Parti Genel Başkanı olarak da oyum!.. Dinimi, diyanetimi yaşarım. İstanbul’dan geçip Eyüp Sultan Hazretleri’ni ziyaret etmediğim olmamıştır. Ramazan nedir, bilirim. Bayram nedir, bilirim. Yaşarım bunları.”

Menderes’in halkın gözündeki yeri de aksettirilmeye çalışılmış kitapta. Özellikle idam edilmesi olayına halkın vermiş olduğu tepkiler, ortaya çıkan menkıbeler, onun halk gözündeki yerini göstermesi bakımından önemlidir. Yazara göre ; “Halkın muhayyelesi, yalnız Adnan Menderes için bu masalları icat etti. Çünkü halk kimi seveceğini bilir. Elbette Adnan Menderes’in düşüncesi, bir rüya olarak kalcak, bu rüyayı gerçekleştirmeye koşanlar çelmelenecektir.”

Türkiye Üzerindeki Sovyet Emelleri, Darbe Süreci, Darbe Sonrası, Menderes Ailesi, Demokrasi konularında da önemli noktalara değiiliyor.

Bu kitapla birlikte aynı mihvalde tavsiye edebileceğim iki eser daha var. Bunlar ; Recep Şükrü Apuhan’ın “Öteki Menderes” ve Gürbüz Azak’ın “Ben Adnan Menderes” isimli kitapları. Bu iki kitabı da yıllar önce okumuştum. İsmet Bozdağ’ın eseri ile birlikte bu iki eseri de okursanız Menderes dönemi hakkında önemli bir bilgiye sahip olursunuz kanaatini taşıyorum.    Tarihçi Talha Gönülalan