Merak edenler için Debbağ ve Debbağhane kavramları anlamları ?

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedi’sinde Debbağhane kavramını arayıp 9. ciltte ilgili yere geldiğimizde DEBBAĞ kelimesinin altında kısa bir açıklama görüyoruz.

DEBBAĞ : Hayvan derilerini işleyerek kullanılır hale getiren sanatkar, tabak. ( bk. DERİ ) şeklinde tarifi yapılmış..

DERİ konusuna bakınız ibaresi olduğundan aynı ciltteki DERİ bahsine geçtiğimizde DEBBAĞHANE konusuyla ilgili daha geniş bilgiler bulabiliyoruz.

DERİ konununun içinde Türklerde Dericilik başlığını ZEKİ TEKİN kaleme almış.

Buna göre Debbağ ve Debbağhane kavramları ile ilgili şu bilgileri ifade edebiliriz ;

Araştırmalar Anadolu’da debbağlık ve deri işçiliğinin ilk gelişen meslek ve bunu başlatan kişinin de Ahi Teşkilatı kurucusu Ahi Evran olabileceğini göstermektedir. Ahi Evran debbağ olduğu için Ahilik teşkilatında debbağlık, ayakkabıcılık ve saraçlık önem kazanmıştı.

Osmanlılarda 15 ve 16. yüzyıllarda büyük gelişme gösteren Dericilik esnaf kolları arasında önemli bir yere geldi. Avrupa ülkeleri Türk derilerine fazlaca rağbet etmeye başladılar.

DEBBAĞLAR , dağıtımdan aldıkları ya da bizzat değişik yerlerden getirdikleri ham derileri debbağhanelerde sepilemekte ve bunlara istenilen rengi verdikten sonra dikici esnafına satmaktaydılar.

Debbağlar 18. yüzyılın ikinci yarısında sanatlarının zirvesine çıkmışlardı. Her biri iki üç katlı yüksek binalarda faaliyet gösteren debbağhanelerde , bir ustanın idaresinde çırak ve kalfalardan oluşan işçi grubu çalışırdı.

Debbağhanenin su ile işleyen değirmeni bulunurdu.

Bir dizi işlemden sonra ham deriler işlenmiş deri halini alırlardı. ( Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedi’sinde 9. ciltte ilgili konuda bu aşamaları bulabilirsiniz )

Debbağhaneler şehir ve kasabaların dışında inşa edilirdi. Şehirlerin büyümesiyle içerde kalmaları sorun teşkil etmiştir.

Konuyla ilgili detaylı bilgileri yukarıda ifade ettiğimiz gibi Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedi’sinde 9. ciltte DERİ maddesi içerisinde bulabilirsiniz.