Franchising türleri nelerdir?  Bu konuyla ilgili olarak TÜRKİYE FRANCHISING DERNEĞİ – UFRAD ‘ın franchisedunyasi.com ufrad.org.tr ve  sitelerinde Franchising ve  Franchising Türleri  hakkında oldukça iyi tanımlanmış yazılardan bir kesiti buraya eklemeyi uygun gördüm.

Franchising Türleri Nelerdir ?
Franchising sistemini uygulamaları açısından iki grupta incelemek mümkündür. Sistemin uygulandığı ülkeye göre: Ulusal ve Uluslararası Franchising’den söz edilebilir. Sunulan fırsatlar açısından; Ürün ve Marka Franchising’ i, İşletme Sistemi Franchising’i şeklinde sınıflandırma yapmak mümkün.  

A. Ulusal ve Uluslararası Franchising nedir? 

Franchising Sözleşmesi bir ülke sınırları içerisinde, şehirler ya da bölgeler arasında yapılıyorsa Ulusal Franchising, iki ülke arasında yapılıyorsa Uluslararası Franchising’den söz edilebilir.  

B. Ürün ve Marka Franchising’i nedir? 

Ürün ve Marka Franchising’i ABD’de üretici ve satıcı arasında bağımsız bir satış ilişkisi şeklinde başlamıştır. Bu ilişki çerçevesinde satıcı firma, kendini üretici firma ile özdeşleştirmeye çalışmaktadır. Belirli ürünlerin benzer görünümdeki bağımsız işletmelerde pazarlanması sonucu, üretici ile imaj birleşmesi sağlanmaktadır.

 Bu tür franchising’de esas olan belirli bir marka ya da ticari ünvanının kullanılmasıdır. Ayrıca imtiyazı veren firma karşı taraf üzerinde sevk ve idare dahil, geniş ve sürekli bir denetim hakkına sahiptir. Bazı basit konularda, franchise alan kuruluş üretim safhasına da girebilir. Otomobil ve kamyon satıcıları, benzin istasyonları, alkolsüz içki üreticileri bu tür franchising’in en tipik örneklerini oluşturmaktadır.  

 C. İşletme Sistemi Franchising’i nedir? 

Franchisingin bir başka türü işletme franchisingidir. Burada Franchisee ve Franchisor arasında sadece ürün, servis ve marka alanında değil, bir bütün olarak işletme sistemi içerisinde pazarlama ve üretimle ilgili tüm faaliyetler yer alır. Çok basit bir anlatımla, bu tür franchising  “Akıl Satmak” şeklinde tanımlanabilir.

Oteller, restoranlar, perakende satış mağazaları, kiralama ve danışmanlık hizmetleri bu sınıflandırma içerisinde yer alır. Son yıllarda işletme sistemi franchising’inin büyüme hızı diğer franchising’lere göre daha fazladır. İşletme sistemi franchising’i diyebileceğimiz “Business Format Franchising” sözleşmesinde yer alan 4 temel unsur şunlardır:

– Franchisor sahip olduğu belirli bir ismin veya markanın kullanılması için Franchisee’ye izin verir.
– Franchisee üzerinde, sözleşme süresince davam eden bir denetimi mevcuttur.
– Yine sözleşme boyunca Franchisor, Franchisee’ye belirli yardım ve hizmetlerde bulunur.
– Bu imtiyaza karşılık bedelin ödeme şekli olan “Royalty” nin miktarı periyodik ödemeler şeklinde tespit edilir.