Tarihçi Talha Gönülalan’ın Lale Devri ile ilgili çalışmasından bölümler yayınlamaya devam ediyoruz. Daha önce Lale Devrinin Yenilikleri konusunda yazılar yayınlamıştık. Bu yazıda da Lale Devrinin genel özelliklerinden bahsediliyor.
Bu yazıyı okumadan önce lütfen şu üç hususa dikkat ediniz ;
1 – ) Lale Devri ve Lale Devri Yenilikleri konusunda daha detaylı bilgiler için şu adresteki çalışmaları okuyunuz ; http://www.tarihonline.com
2- ) Yine Lale Devri Yenilikleri konulu Tarihçi Talha Gönülalan’ın daha geniş kapsamlı yazılarını www.hayhay.net ve http://www.tarihonline.com adreslerinden okuyabilirsiniz.
3 – ) Burada yazan bilgileri diğer çalışmalarla birlikte değerlendirip kendi sentezinize ulaşabilirsiniz. Aynen kopyalamayınız.
Lale Devrinin Özellikleri Nelerdir ?
Osmanlı Devleti tarihinde, Sultan III. Ahmet’in son 12 yıllık saltanatını, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın da sadrazamlık (1718-1730) yıllarını kapsayan Lale Devri Osmanlı tarihinde eşi benzeri olmayan kısa bir yenilik dönemi olarak dikkat çekmektedir. Osmanlı Devleti’nde Batılılaşma sürecinin ilk adımlarının atıldığı bu dönem devletin ve halkın dışa açılmasının ve tüketime yönelmesinin yoğun olarak yaşandığı bir dönemdir.
Bu dönemde dönemin padişahı olan III. Ahmet’in Pasarofça Antlaşması’ndan sonra sadrazamlığa getirdiği Damat İbrahim Paşa ile Osmanlı Devleti tarihinde yeni bir dönem başlattıkları görülmektedir. Dönemin simgesi olan “lale” çiçeğinden dolayı “Lale Devri” adı verilen bu dönem 1718-1730 yılları arasında yaşanmış, 12 yıllık bir zaman diliminin ardından Patrona Halil İsyanı ile son bulmuştur.
Bu devirde devrin başlıca özelliğini oluşturan ve yılın bütün mevsimlerine yayılan eğlenceler devamlı tertip edilir hale gelmiş, savaşlardan ve siyasi gelişmelerden bir nebze uzaklaşılmış, sanat ve bilimde önemli gelişmeler yaşanmış, Batılılaşma sürecinin başlangıcı sayılabilecek bir olay olan geçici elçilikler oluşturulmuş ve ayrıca Osmanlı Devleti’nin sonraki dönemlerine de iz bırakabilecek bir gelişme olan matbaa kurulmuştur.
Çeşitli imar ve ıslahat faaliyetlerinin yoğun olarak yaşandığı Lale Devri, kapıların Avrupa kültürüne aralandığı bir devir olmasının yanı sıra kağıt ve çini fabrikaları gibi fabrikaların kurulduğu, yerli sanatların gelişmesi için tedbirlerin alındığı, Avrupa’ya öğrencilerin gönderildiği ve tıp alanında da yeni gelişmelerin sağlandığı bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bütün bunlarla birlikte “Lale Devri” adı ilk olarak Yahya Kemal Beyatlı tarafından önerilmiş, dönemi inceleyen yazar Ahmed Refik Altınay’ın incelemelerinin sonucunda oluşturduğu ve bu dönemi konu alan eserinin ismini “Lale Devri” olarak koymasının sonucunda dönemin ismi de konulmuştur. Ayrıca Musahipzade Celal 1914’te yazdığı, III. Ahmet’in yaşamını konu alan operetine yine aynı ismi uygun görmüştür. Bunların sonucunda devrin meşhur çiçeği olan laleden esinlenilerek 1718-1730 tarihleri arasındaki bu devreye “Lale Devri” adı verilmiştir.
Görüldüğü gibi Lale Devri sadece zevk ve sefanın yaşandığı bir eğlence devri olmayıp aynı zamanda önemli gelişmelerin yaşandığı bir devirdir. Lale Devrinin genel özellikleri yukarıda saydıklarımızla sınırlı değildir tabiki. Bu nedenle Lale Devri Yenilikleri ve Lale Devri’nin genel yapısına ilişkin diğer yazılarımıza www.hayhay.net üzerinde bakabilirsiniz.